Wat is nu eigenlijk nieuws?

Wanneer mogen we iets nieuws noemen of wanneer heeft iets nieuwswaarde? Waarom verdwijnt het ene artikel in de digitale prullenbak, terwijl bij het andere artikel de redactie in staat van opwinding is? Op deze vragen is er geen resoluut antwoord. In veel gevallen hangt het af van de omstandigheden, gedrag of zelfs het weer. Bij vriezend weer is een bericht over de Elfstedentocht bijvoorbeeld al snel nieuws.

Is iets nieuw nieuws?

Wanneer iets nieuw is betekent dit nog niet dat het direct nieuws is. Het betekent dat iets op het punt staat te gebeuren of recent is gebeurd. Een supermarkt kreeg vorige maand een nieuwe directeur: dit is geen nieuws. Is er 5 minuten geleden een nieuwe directeur gekomen: dit is nieuws. Wanneer je nieuws te melden hebt, vraag je dan af of het echt uitzonderlijk of vaker voorkomt. In de Tweede Kamer komen en gaan politici, daar is niets ongebruikelijks aan. Maar begint er een nieuw Tweede Kamerlid van 22 jaar, dan mag dit wel nieuws genoemd worden.

Verschillende politici moeten helaas worden bewaakt. De eerste keer was dit groot nieuws. Zeker als je als betaling de bewaker seks laat hebben met je eigen vrouw. PVV Kamerlid Dion Graus betrof dit. Dat je over nieuws een discussie kan voeren blijkt uit de reactie van Graus. Dit was een absolute privézaak en geen nieuws was zijn reactie. Dit geldt ook voor veel andere dingen, een nieuw bedrijfspand aan de snelweg is zeker een felicitatie waard, maar zeker geen nieuws.

Is het relevant voor veel mensen?

Wat nieuws is voor de een is geen nieuws voor de ander. Is er nieuws over een nieuw merk hondenvoedsel, is dit voor hondenbezitters nieuws. Voordat je iets meld, ga dan na of het relevant is voor iedereen. Denk even na of het of het veel levens raakt, een goed voorbeeld was het coronavirus wat iedereen raakte dus nieuws was.

Een inbraak op digitaal gebied bij een bank hoeft niet direct nieuws te zijn maar zet wel mensen aan het denken. Vaak wordt men angstig dat het bij hun bank ook kan gebeuren. Dit is dus wel degelijk belangrijk landelijk nieuws. Wordt er ingebroken bij de bakker op de hoek, is het ondanks het vreselijk is voor de desbetreffende bakker en de omgeving slechts lokaal nieuws.

Is het begrijpelijk en concreet?

Abstract nieuws is moeilijk nieuws. Een expert die meldt dat er over 50 jaar nog meer ingebroken wordt is moeilijk in een nieuwsbericht te gieten. Kan hij de onderbouwing hard maken dat inbrekers bijna altijd gepakt gaan worden, dan is dit wel nieuwswaardig. Onderscheid nieuws in drie verschillende categorieën:

• Thema’s
• Kwesties
• Feiten

Een kettingbotsing waarbij 200 auto’s betrokken zijn is een feit. De zeespiegel die stijgt is een thema. Feiten zijn voor de meeste mensen concreet, thema’s staan vaak verder van mensen af dus minder nieuwswaardig.

Is het nieuws over mensen en nabij?

Wint iemand bij een online casino 100 euro bij een roulette spel, is dit geen nieuws. Zijn er echter mensen bij betrokken en misschien zelfs Nederlanders? Een treinongeluk in Zwitserland is erg onfortuinlijk. Waren er ook nog eens 134 inzittenden in de trein, is het een tragisch ongeluk. Zitten er tussen de slachtoffers ook nog Nederlandse scholieren die op de terugweg waren van een schoolkamp noemen we dit ongeluk een ramp. Jaren later weet iedereen zich het ongeluk nog te herinneren.

Journalisten hebben een eigen cynische regel voor: het aantal slachtoffers door het aantal kilometers. Veel slachtoffers en ook nog eens dichtbij huis? Dat is nieuws.

Expertise

Ernst Kuipers en Jaap van Dissel, voor het coronavirus had niemand van deze twee mensen gehoord. Slechts een klein groepje wetenschappers en medici kenden ze. Door het virus zijn zij bekende Nederlanders geworden, en hechten veel mensen waarde aan wat zij zeggen. Dit is te danken aan de kennis en relevantie die zij hebben.

Natuurlijk zijn niet alle berichten van het RIVM direct nieuws. De kracht van de berichten zit ook vaak in de herhaling er van. Hoe vaker er wordt verteld dat Ernst Kuipers een expert is, hoe meer hun expertise serieus wordt genomen. Onterecht? Eigenlijk wel. Maar zo werkt het in de journalistiek wel. Journalisten zoeken betrouwbare personen die het gezag hebben van het grote publiek. Wanneer je zelf een expert bent houdt gewoon vol, anderen hebben er ook tientallen jaren op moeten wachten.

Druk van het nieuws

Zelfs het nieuws is relatief. Ook al kun je bovenstaande vragen bevestigend beantwoorden. Je bent deskundige als het onderwerp zich in de nabijheid afspeelt, je precies kunt voorspellen wat het nieuws is, het voor veel mensen belangrijk is en het belangrijkste dat het nog niet eerder is voorgevallen. Dan kan het nog zo zijn dat het nieuws niet aanslaat bij het grote publiek. Dit kan verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld als er ander belangrijk nieuws is. Journalistiek is dus ook selecteren op drukke dagen, niet iedereen heeft veel tijd om alles uit te spitten.